Od lat osiemdziesiątych kładziony jest większy nacisk na znaczenie stresu w powstawaniu zaburzeń psychicznych, co dało podstawy do rozwoju nowych koncepcji etiologicznych chorób uwzględniających aspekty psychologiczne. Efektem zmiany podejścia jest również rosnące przekonanie o skuteczności terapii, zwłaszcza poznawczo - behawioralnej w procesie terapeutycznym. Punktem wyjścia do istniejących psychologicznych koncepcji CHAD był poznawczy model depresji i manii Beck'a. Wg Beck'a nastrój depresyjny jest wzmacniany przez depresyjny sposób myślenia. Wraz z obniżaniem nastroju postępuje zmiana myślenia polegająca na widzeniu siebie, swojego otoczenia i swej przyszłości w negatywnym świetle. Kolejnym etapem jest tendencja do wysnuwania niekorzystnych wniosków, odbierania świata w kategoriach wszystko albo nic, uogólniania i obwiniania siebie w sposób nadmierny. Konsekwencją obniżonego nastroju i zmian w myśleniu jest wystąpienie przekonań o niemożności działania i co za tym idzie zmian w zachowaniu. Uważa się, że wystąpienie nieprawidłowych przekonań może wiązać się z wydarzeniami życiowymi o szczególnym znaczeniu dla chorego (np. odrzucenie przez osobę ważną dla chorego). Pomiędzy epizodami choroby, chorujący na CHAD w porównaniu do osób zdrowych, wykazują się większą wrażliwością, niestabilnością samooceny, częściej występującymi nieprawidłowymi postawami (oczekiwaniem akceptacji i dążeniem do perfekcji). Terapia poznawcza posiada wiele cech wspólnych z psychologiczną interwencją krótkoterminową, a po drugie na podstawie obrazu klinicznego, można zaproponować model terapii zarówno ogólny jak i szczegółowy, dostosowany do każdego chorego.Istotą terapii poznawczej w CHAD jest ułatwienie choremu zaakceptowania choroby i uznania konieczności leczenie, pomoc w rozpoznawaniu i radzeniu sobie z sytuacjami stresującymi, poprawa współpracy w farmakoterapii, nauka radzenia sobie z depresją i hipomanią, nauka wczesnego rozpoznawania objawów nawrotu i technik zapobiegania.
Terapia powinna składać się z 20 sesji, przy czym pierwsze 15 powinno odbyć się w odstępach tygodniowych, natomiast kolejne z malejącą częstością. Terapia poznawcza nie jest jedyną formą psychoterapii, którą próbuje się stosować w CHAD. Stosuje się również terapię interpersonalną i terapię rodzin.