Od lat osiemdziesiątych kładziony jest większy nacisk na znaczenie stresu w powstawaniu zaburzeń psychicznych, co dało podstawy do rozwoju nowych koncepcji etiologicznych chorób uwzględniających aspekty psychologiczne. Efektem zmiany podejścia jest również rosnące przekonanie o skuteczności terapii, zwłaszcza poznawczo - behawioralnej w procesie terapeutycznym.
Punktem wyjścia do istniejących psychologicznych koncepcji CHAD był poznawczy model depresji i manii Beck'a. Wg Beck'a nastrój depresyjny jest wzmacniany przez depresyjny sposób myślenia. Wraz z obniżaniem nastroju postępuje zmiana myślenia polegająca na widzeniu siebie, swojego otoczenia i swej przyszłości w negatywnym świetle.
Kolejnym etapem jest tendencja do wysnuwania niekorzystnych wniosków, odbierania świata w kategoriach wszystko albo nic, uogólniania i obwiniania siebie w sposób nadmierny. Konsekwencją obniżonego nastroju i zmian w myśleniu jest wystąpienie przekonań o niemożności działania i co za tym idzie zmian w zachowaniu. Uważa się, że wystąpienie nieprawidłowych przekonań może wiązać się z wydarzeniami życiowymi o szczególnym znaczeniu dla chorego (np. odrzucenie przez osobę ważną dla chorego).
Pomiędzy epizodami choroby, chorujący na CHAD w porównaniu do osób zdrowych, wykazują się większą wrażliwością, niestabilnością samooceny, częściej występującymi nieprawidłowymi postawami (oczekiwaniem akceptacji i dążeniem do perfekcji).
Terapia poznawcza posiada wiele cech wspólnych z psychologiczną interwencją krótkoterminową, a po drugie na podstawie obrazu klinicznego, można zaproponować model terapii zarówno ogólny jak i szczegółowy, dostosowany do każdego chorego.Istotą terapii poznawczej w CHAD jest ułatwienie choremu zaakceptowania choroby i uznania konieczności leczenie, pomoc w rozpoznawaniu i radzeniu sobie z sytuacjami stresującymi, poprawa współpracy w farmakoterapii, nauka radzenia sobie z depresją i hipomanią, nauka wczesnego rozpoznawania objawów nawrotu i technik zapobiegania.

Terapia powinna składać się z 20 sesji, przy czym pierwsze 15 powinno odbyć się w odstępach tygodniowych, natomiast kolejne z malejącą częstością. Terapia poznawcza nie jest jedyną formą psychoterapii, którą próbuje się stosować w CHAD. Stosuje się również terapię interpersonalną i terapię rodzin.

Typowe interwencje terapii poznawczej w CHAD:
1. edukacja i zwiększanie wiedzy:
· omawianie objawów, wpływu stylu życia;
· informowanie o leczeniu i rokowaniu;
· wyjaśnianie wątpliwości, udzielanie informacji;
2. samoregulacja:
· sen, jedzenie, rutynowe czynności;
· prowadzenie dziennika;
3. automonitorowanie:
· nastrój, myślenie, zachowanie;
· zmiany w objawach związane z wydarzeniami lub leczeniem;
4. przestrzeganie zaleceń:
· eksploracja lęków, postaw, przekonań;
· omówienie zalet i niedogodności;
· identyfikacja czynników mogących zwiększać· ryzyko nieprzestrzegania zaleceń;
5. identyfikacja i modyfikacja nieprawidłowych przekonań:
· wydarzenia stresujące;
· zachowania obciążone ryzykiem wywołania nawrotu (alkohol, narkotyki);
· oznaki nawrotu: identyfikacja objawów mogących być· zwiastunami nawrotu;
· wyróżnienie elementów specyficznych dla depresji, manii, stanów mieszanych;
· określenie planu działania, automonitorowanie;
6. strategie radzenia z kryzysem:
· hierarchia rozwiązania problemów;
· unikanie ważnych decyzji;
· wyrażenie zgody na udział rodziny i lekarza w terapii.

W okresie ostrej fazy maniakalnej bądź hipomaniakalnej psychoterapia jest możliwa tylko w tym drugim przypadku. W manii chory zatraca jakiekolwiek poczucie choroby. Celem terapii jest wtedy zwiększenie motywacji do podjęcia leczenia farmakologicznego oraz próby urealnienia przekonań chorego zwłaszcza postawy wielkościowej. Podobnie jak w przypadku leczenia farmakologicznego pacjenci z fazą maniakalna bądź hipomaniakalną nie mają motywacji do leczenia.