Terapia indywidualna to bezpośredni kontakt terapeuty z pacjentem oparty na silnym związku i przebiegający w warunkach szczególnej intymności. Przez wiele lat właściwie jedyną formą psychoterapii były bezpośrednie kontakty terapeuty z pacjentem oparte na silnym związku tych dwóch osób i przebiegające w warunkach szczególnej intymności.Jest to więc jej"klasyczna" modelowa postać.Psychoterapia indywidualna prowadzona ambulatoryjnie umożliwia długoterminowe, nieraz wileletnie terapie.Tworzenie warunków do prowadzenia psychoterapii indywidulnej nie wymaga szczególnych urządzeń ani miejsca.To,że spotkanie uzyskuje charakter terapeutyczny, wynika z jego celu i z tego, że jedna z osób, dysponująca odpowiednimi kompetencjami, pełni rolę udzielającego pomocy wobec drugiej, pozostającej w roli chorego.
w psychoterapii indywiedualnej terapeuta jest praktycznie jedynym czynnikiem leczącym, jedynym źródłem bodźców.Nie dysponuje żadnym innym narzędziem oddziaływania, poza samym sobą, w odróżnieniu od np. psychoterapeuty grupowego.
Sytuacja, w jakiej znajdują się partnerzy interakcji stwarzanej przez warunki psychoterapii indywidualnej, determinuje pewną specyfikę - np. w doborze technik i sposobie komunikacji.Narzuca posługiwanie się głównie oddziaływaniem poprzez "rozmowę terapeutyczną".Jednak niektóre inne techniki - takie jak hipnoza, sterowane wyobrażenia, desensytyzacja, granie ról itp., są także często stosowane.