Psychologiczne metody leczenia zaburzeń lękowych można podzielić na cztery kategorie:
-terapie poznawcze, próbujące zmienić· nastawienie pacjenta do siebie i do interakcji społecznych,
-trening umiejętności społecznych (trening asertywności),
-techniki relaksacyjne,
-ćwiczenia interakcji (interakcja w bezpiecznych warunkach).
W badaniach skuteczności metod leczenia lęku porównywane są różne terapie. Nie można wyciągnąć całkowicie jednoznacznych wniosków o wyższości którejkolwiek z metod. Najczęściej badacze dochodzą do wniosku, że dwie lub trzy metody są bardziej skuteczne niż brak terapii, ale wszystkie charakteryzują się podobną efektywnością.

W testach porównawczych najbardziej efektownymi metodami leczenia fobii okazały się te, które łączą cechy dwóch lub więcej metod terapii np. metoda poznawczo - behawioralna. Opracowano np. skuteczny poznawczo - behawioralny zestaw metod leczenia lęku obejmujący ćwiczenia w rozpoznawaniu myśli leżących u źródła problemów, zajęcia praktyczne polegające na symulowaniu interakcji w sytuacjach relacji lękotwórczych, ćwiczenia związane z restrukturyzacją poznawczą i "zadania domowe", czyli interakcje w życiu codziennym.

Opisano również trójczłonową, złożoną metodę leczenia zawierającą elementy poznawcze (terapię racjonalno - emotywna i restrukturyzacja poznawcza), behawioralne (trening asertywności, trening umiejętności komunikowania się, ćwiczenia behawioralne) i fizjologiczne (trening relaksacyjny i systematyczne "odwrażliwianie"). Terapia złożona ma na celu osiągnięcie poprawy w kilku dziedzinach (zmiana niskiej samooceny, poprawa umiejętności społecznych, autoprezentacja itp.), wywrze zatem z reguły lepszy efekt na całej grupie objawów niż każda z poszczególnych metod skupiających się na jednym problemie.

Dla wielu osób, które z różnych powodów nie mogą uzyskać specjalistycznej pomocy psychoterapeutycznej pomocna może być autoterapia, w której pacjent może spróbować samodzielnie pokonać fobię. Warto wcześniej sięgnąć po kwestionariusze w celu określenia który rodzaj lęku nas dotyczy, jakie są jego objawy, w jakich okolicznościach występuje.
Autoterapia na przykładzie terapii fobii społecznej.
Jeśli rozpoznajesz u siebie objawy fobii społecznej, musisz ustalić czy jest to autentyczna fobia czy może brakuje Ci konkretnych umiejętności by poradzić sobie z konkretną sytuacją społeczną. U niektórych osób agorafobia i fobie społeczne niemal się zlewają, dlatego ich leczenie jest podobne. W pierwszym przypadku autoterapia polega na nauce stawianiu czoła sytuacji przy zastosowaniu trzech złotych reguł, które brzmią:
· lęk jest nieprzyjemny ale nie wyrządza szkody,
· gdy stawiasz czoła lekowi jego poziom z czasem się obniża,
· trening czyni mistrza.
Wspólna cechą fobii jest lęk i unikanie specyficznych sytuacji np. jedzenia w towarzystwie osób trzecich, co powoduje unikanie sytuacji takich jak jedzenia na stołówce czy w restauracji. Jako zadanie, terapeuta nakazał pewnemu pacjentowi by ten zjadł obiad w stołówce pracowniczej mino poczucia, że inni na niego patrzą. W ten sposób po pewnym czasie ów pacjent zyskał pewność siebie i pokonał swój problem. Gdy pozostajemy w sytuacji fobijnej, lęk będzie się stopniowo zmniejszał aż w końcu osłabnie.

W przypadku braku umiejętności społecznych wiele można się nauczyć poprzez naśladowanie innych osób, które je posiadają. Jeżeli nie przebywało się dotychczas wśród ludzi można to nadrobić zapisując się do jakiegoś klubu lub np. kółka dramatycznego, w którym zazwyczaj można sobie przyswoić reguły śmiałego reprezentowania się innym. Niektóre z tych reguł to:
· używanie ekspresyjnego tonu,
· płynna mowa,
· zachowanie niewerbalne,
· kontakt wzrokowy.
Brak asertywności oznacza niemożność zrobienia tego, co chce się zrobić w odpowiedniej sytuacji społecznej. Wprawdzie osobowość, a co za tym idzie również umiejętności społeczne kształtują się od chwili narodzin, jednak zachowania ludzkie można zmieniać poprzez naukę. Nauka asertywności polega na ćwiczeniach w warunkach społecznych np.:
· podejście do nieznajomej osoby na ulicy i zapytanie o drogę,
· skorzystanie z jazdy próbnej w salonie samochodowym,
· pójście do prywatnej galerii z pytaniem o ceny eksponatów, co powinno skłonić· właściciela do namawiania do kupna,
· głośne i wyraźne poproszenie w aptece o paczkę prezerwatyw,
· targowaniu ceny.
W prawdzie opisane przykłady mogą wydawać się krańcowe lub nieracjonalne, jednak są bardzo skuteczne. Jeśli jakieś ćwiczenie wydaje się niemożliwe do wykonania można wymyślić własne. Warto pamiętać jedną zasadę - masz zrobić coś, o czym sądziłeś, że nie potrafisz tego zrobić, masz doświadczyć sukcesu!